Giữa vùng sơn thủy hữu tình của tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc, có một ngôi làng cổ mang dáng hình bát quái độc nhất vô nhị – thôn Bát Quái Gia Cát, nơi được mệnh danh là “Trung Quốc đệ nhất kỳ thôn” nhờ cấu trúc phong thủy huyền bí và lịch sử đầy dấu ấn.
- K2-18b: Các nhà khoa học chấn động trước tín hiệu mạnh mẽ nhất về sự sống ngoài hệ Mặt Trời
- Vì sao con người không trở lại Mặt Trăng? Những giả thuyết gây tranh cãi
- Bí ẩn: Nhục thân nghìn năm tuổi của một hòa thượng Trung Quốc lưu lạc ở ngoại quốc
Với bố cục xây dựng dựa trên thuật Bát Quái trứ danh của Gia Cát Lượng, nơi đây không chỉ là một không gian sống mà còn là một trận đồ sống động, huyền bí khiến người hiện đại không khỏi kinh ngạc.
Ngôi làng hình bát quái được thiết kế bởi hậu duệ Khổng Minh
Thôn Bát Quái Gia Cát được hình thành vào năm 1340, tọa lạc tại thành phố Lan Khê, tỉnh Chiết Giang. Theo lời kể của người dân địa phương, nơi này từng là nơi dừng chân của Gia Cát Đại Sư – cháu đời thứ 28 của Gia Cát Lượng, người đã đích thân thiết kế ngôi làng theo cấu trúc cửu cung bát quái trong phong thủy cổ truyền Trung Hoa.
Từ trên cao nhìn xuống, toàn bộ thôn là một hình bát quái khổng lồ, được quy hoạch tinh vi và chính xác đến mức khó tin. Tâm điểm của trận đồ là một vùng đất thấp, bằng phẳng – nơi dòng nước từ bốn phương tụ về, hình thành nên một hồ nhỏ có tên Hồ Chuông, mang dáng dấp của đồ hình Thái Cực – âm dương phân định rõ ràng. Từ hồ nước này tỏa ra 8 con ngõ, tượng trưng cho 8 hướng và 8 quẻ trong Bát Quái: Càn, Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Ly, Khôn, Đoài. Mỗi ngõ lại dẫn về một hướng có ngọn núi tương ứng, tạo thành sự cộng hưởng hoàn hảo giữa thiên – địa – nhân.
Cấu trúc bí ẩn như mê cung khiến người lạ dễ lạc
Kiến trúc thôn Gia Cát không đơn thuần là sự sắp xếp đường ngõ hay nhà cửa. Đó là một bản thể sống của triết lý phong thủy, quân sự và xã hội học. Các ngôi nhà trong thôn được xây dựng theo kiểu “mặt đối mặt, lưng tựa lưng”, nhưng lại được bố trí đan xen và xoay chuyển khéo léo để không căn nào đối diện trực tiếp với nhau. Các ngõ nhỏ ngoằn ngoèo như mê cung, nối tiếp bất tận.
Người dân vẫn truyền tai nhau rằng, nếu không phải là người trong làng hoặc có trí nhớ đặc biệt tốt, thì rất dễ lạc lối trong mạng lưới ngõ hẻm chằng chịt ấy. Có những ngõ tưởng chừng dẫn ra ngoài, nhưng thực chất là ngõ cụt. Cũng có lối đi quanh co đưa người quay lại đúng chỗ cũ sau một vòng tròn hoàn chỉnh.
Lá chắn quân sự vững chắc thời chiến loạn
Không chỉ đơn thuần là một kỳ quan kiến trúc, thôn Bát Quái Gia Cát còn được ghi nhận như một phòng tuyến quân sự bất khả xâm phạm trong lịch sử Trung Hoa hiện đại.
Vào năm 1925, trong cuộc nội chiến ác liệt giữa quân cách mạng quốc gia phía Nam của Tiêu Kính Quang và phe quân phiệt Tôn Truyền Phương, chiến sự nổ ra dữ dội ngay gần thôn. Thế nhưng, điều kỳ lạ là không một viên đạn nào lọt vào được bên trong, toàn bộ ngôi làng vẫn nguyên vẹn sau ba ngày giao tranh khốc liệt.
Một sự kiện kỳ bí khác diễn ra trong thời kỳ kháng chiến chống Nhật. Khi một nhóm lính Nhật tiến hành càn quét tại vùng núi gần thôn, ngôi làng Gia Cát như biến mất khỏi tầm mắt quân địch, không một ai bị thương, không một ngôi nhà nào bị phá hủy.
Lại có truyền thuyết kể rằng, một nhóm cướp từng đột nhập vào thôn với ý định cướp bóc. Tuy nhiên, sau khi trốn chạy trong hệ thống đường làng, chúng rơi vào vòng xoáy mê cung và bị lạc hoàn toàn. Cuối cùng, bọn đạo tặc buộc phải đầu hàng vì không thể tìm được lối ra.
Viện bảo tàng sống lưu giữ giá trị kiến trúc ba triều đại
Dẫu đã trải qua hơn 600 năm với bao biến cố thăng trầm, chiến tranh, thiên tai, thôn Bát Quái Gia Cát vẫn giữ được nguyên vẹn kiến trúc cổ từ thời Nguyên – Minh – Thanh. Chính điều đó khiến nơi đây được mệnh danh là “viện bảo tàng sống” của lịch sử kiến trúc Trung Hoa cổ đại.
Đa số các ngôi nhà trong thôn được xây dựng theo dạng “tứ hợp viện”, tức bốn mặt bao kín tạo thành một khoảng sân lớn ở trung tâm. Kết cấu này giúp chống nóng, thoát nước, và tạo ra không gian sinh hoạt chung ấm cúng, hài hòa với thiên nhiên.
Một điểm độc đáo là phần mặt trước của các căn nhà thường được xây cao hơn những mặt còn lại. Vào mùa mưa, nước sẽ đổ dồn vào khoảng sân giữa, không chảy ra ngoài, tạo thành thế “phì thủy bất ngoại lưu” – tượng trưng cho sự thịnh vượng không bị hao tổn.
Lối sống và phong tục mang đậm dấu ấn Gia Cát Lượng
Không chỉ về mặt kiến trúc hay phòng thủ, cư dân thôn Bát Quái Gia Cát còn giữ gìn một lối sống đậm chất nho phong – quân tử, ảnh hưởng sâu sắc từ tư tưởng của Gia Cát Lượng.
Hiện nay, theo thống kê tại Hội thảo Gia Cát Lượng lần thứ 7, có khoảng 16.000 hậu duệ Gia Cát đang sinh sống tại Trung Quốc, trong đó khoảng 4.000 người tập trung tại Gia Cát trấn – nơi tọa lạc thôn bát quái này.
Người dân nơi đây vẫn lưu giữ nhiều phong tục truyền thống. Các ngôi nhà được xây dựng không cổng đối cổng, không cửa đối cửa. Lối bố trí “môn bất đăng, hộ bất đối” này nhằm tránh việc các gia đình nhìn thẳng vào nhau, dễ sinh mâu thuẫn trong đời sống thường nhật. Nhờ đó, dù nhà cửa san sát, người trong thôn vẫn giữ được khoảng cách văn hóa và sự tôn trọng lẫn nhau – một cách thiết kế rất “thâm sâu” của Gia Cát hậu nhân.
Sự dung hòa kỳ diệu giữa thiên nhiên và con người
Một điểm nữa khiến thôn Bát Quái Gia Cát trở thành điểm đến hấp dẫn là không gian trong lành, cảnh sắc hữu tình. Được bao bọc bởi núi non, cây cối rợp bóng, dòng nước trong vắt, nơi đây giống như một chốn “bồng lai ẩn thế” giữa đời thực.
Mỗi năm, dù dân số và lượng nhà ở có tăng lên, nhưng nhờ quy hoạch dựa trên nguyên lý Bát Quái, mọi sự phát triển đều tuân theo trật tự, không phá vỡ bố cục tổng thể của làng.
Không gian cổ kính, phong thủy hài hòa, cùng những bí ẩn chưa có lời giải khiến ngôi làng này không chỉ là điểm đến du lịch, mà còn là đề tài nghiên cứu của nhiều nhà sử học, kiến trúc sư và nhà nghiên cứu phong thủy trong và ngoài Trung Quốc.
Thôn bát quái – Di sản văn hóa sống mãi với thời gian
Thôn Bát Quái Gia Cát không chỉ là một ngôi làng cổ. Đó là sự kết tinh của trí tuệ, chiến lược, văn hóa và tâm linh. Từ cấu trúc phòng thủ, cách tổ chức xã hội đến cách gìn giữ nếp sống, tất cả đều thấm đẫm tư tưởng “an dân, dưỡng đức, hòa hợp thiên – địa – nhân” mà Gia Cát Lượng từng theo đuổi.
Chính nhờ những giá trị bền vững ấy, Gia Cát thôn không chỉ sống sót qua 700 năm binh lửa và thiên tai, mà còn trở thành biểu tượng cho một không gian sống lý tưởng – nơi con người sống hài hòa cùng thiên nhiên và nhau.
Theo: Mucnews
