Ba thập kỷ sau bình thường hóa, quan hệ Việt – Mỹ đã vươn từ đối đầu lịch sử tới tầm Đối tác chiến lược toàn diện. Theo ông Bùi Thế Giang – nguyên Vụ trưởng Vụ Tây Âu – Bắc Mỹ (Ban Đối ngoại Trung ương), cần nhìn mối quan hệ này trong bức tranh hội nhập quốc tế, không chỉ qua lăng kính song phương.
- Phía sau cơn giận tuổi teen: Nỗi đau cần được lắng nghe
- Văn hóa truyền thống: Chìa khóa cho giáo dục giới tính
- Rạn san hô vịnh Nha Trang suy giảm nghiêm trọng
Chủ động hòa giải, mở đường bình thường hóa
Ngay sau Hiệp định Paris năm 1973, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã ký quyết định thành lập Văn phòng Việt Nam tìm kiếm người mất tích (VNOSMP). Đây là một hành động mang tính nhân đạo, nhưng đồng thời cũng thể hiện tầm nhìn chiến lược, khi Việt Nam đơn phương tổ chức tìm kiếm binh sĩ Mỹ mất tích (MIA) mà không đặt điều kiện nào với Washington.
Từ 1973 đến 1988, Việt Nam chủ động tìm kiếm MIA. Phải đến năm 1988, Mỹ mới bắt đầu cùng phối hợp. Ông Giang nhận định: “Nếu nói về tính chủ động, rõ ràng Việt Nam làm nhiều hơn. Điều này thể hiện bản lĩnh, thái độ nhân văn và chiến lược ngoại giao rõ ràng của Việt Nam, kể cả với cựu thù”.
Đến nay, Việt Nam đã bàn giao hơn 1.000 bộ hài cốt quân nhân Mỹ. Ngược lại, phía Mỹ cũng trao lại hàng trăm bộ tài liệu về bộ đội Việt Nam hy sinh. Nỗ lực này được ghi nhận trong Tuyên bố chung năm 2023, khi hai nước nâng cấp lên Đối tác chiến lược toàn diện. Tổng thống Joe Biden đã bày tỏ lòng biết ơn về hợp tác của Việt Nam trong việc tìm kiếm MIA.
Đặc biệt và tích cực: 30 năm một chặng đường
Nhìn lại ba thập kỷ, ông Bùi Thế Giang dùng hai từ “đặc biệt” và “tích cực” để mô tả quan hệ Việt – Mỹ. Quan hệ đặc biệt vì xuất phát từ chiến tranh, nhưng có thể chuyển thành đối tác toàn diện. Tích cực vì hai bên đã vượt qua khác biệt để hợp tác trong hàng loạt lĩnh vực: kinh tế, an ninh, khoa học, giáo dục…
Một ví dụ điển hình là việc chính quyền Tổng thống Donald Trump từng đạt thỏa thuận thuế quan với Việt Nam – điều không hề dễ dàng giữa lúc căng thẳng thương mại leo thang toàn cầu. Đây là minh chứng cho bản lĩnh đàm phán và sự chủ động của Việt Nam.
Nhân dân và cộng đồng cùng góp sức
(Ảnh Tin 360)
Ông Giang nhấn mạnh, mối quan hệ song phương không thể chỉ phụ thuộc vào các nhà lãnh đạo, mà còn phải dựa vào người dân, trí thức, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng Việt kiều tại Mỹ.
Chỉ sau ba thập kỷ, nhiều người từng mang định kiến chính trị sâu sắc đã quay lại thăm Việt Nam, tham gia các hoạt động thiện nguyện, đầu tư, và thúc đẩy hòa giải. Điều đó cho thấy một sự thay đổi lớn trong cộng đồng kiều bào, góp phần làm mềm hóa quan hệ Việt – Mỹ.
Nhiều nhà ngoại giao Mỹ còn coi việc được sang Việt Nam công tác là “may mắn” và “vinh dự”, vì họ cảm nhận được lòng mến khách, sự nhân văn và chiều sâu văn hóa của người Việt.
Tầm nhìn dài hạn trong hội nhập quốc tế
Theo ông Giang, điều quan trọng là Việt Nam cần giữ vững cái nhìn đúng về vai trò và ảnh hưởng toàn cầu của Mỹ, bất kể những thay đổi trong chính trị nội bộ Mỹ hay môi trường quốc tế.
“Nếu lúng túng trong đánh giá về nước Mỹ hoặc thiếu kiên định trong quan hệ, chúng ta có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội chiến lược dài hạn”, ông nhấn mạnh.
Bởi vậy, Việt Nam cần luôn đặt quan hệ với Mỹ trong chiến lược hội nhập quốc tế toàn diện, như Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị đã chỉ rõ: “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới là quyết sách đột phá, là động lực đưa đất nước vào kỷ nguyên mới”.
Chính trong bối cảnh đó, lãnh đạo cấp cao Việt Nam đã khẳng định trong điện mừng gửi Tổng thống Mỹ nhân dịp Quốc khánh Mỹ lần thứ 249 và 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao: Việt Nam luôn coi Mỹ là đối tác chiến lược quan trọng, và mong muốn cùng Mỹ phát triển quan hệ thực chất, hiệu quả, lâu dài.
Tăng cường tiếp xúc, gắn kết tương lai
Trong bối cảnh toàn cầu phức tạp, ông Giang cho rằng cần tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và tiếp xúc chính trị thường xuyên giữa hai nước. Đây là cách hiệu quả để củng cố lòng tin, thắt chặt hợp tác và làm rõ hơn về con người, văn hóa và bản sắc dân tộc Việt Nam.
Ông nói: “Có những điều không thể truyền tải qua văn bản hay lời phát biểu. Chỉ khi gặp gỡ trực tiếp, hai bên mới có thể hiểu nhau thực sự, cảm nhận được sự chân thành và trách nhiệm”.
Cũng theo ông, tương lai của quan hệ Việt – Mỹ không chỉ phụ thuộc vào chiến lược chính trị, mà còn dựa vào sự đồng thuận xã hội, sự ủng hộ của cộng đồng và tầm nhìn dài hạn của các thế hệ lãnh đạo và công dân hai nước.
Theo Tin 360
