Mức sinh tại Việt Nam giảm xuống mức kỷ lục. Bộ Y tế cảnh báo nguy cơ dân số già và đề xuất hàng loạt chính sách ưu đãi để khuyến khích sinh con. Đảm bảo phát triển bền vững.
- Nguyên tắc ứng xử giữa cha mẹ và con cái
- Vi phạm giao thông sẽ gửi thông báo trong vòng hai giờ
- Hành trình trở thành bác sĩ nội trú Harvard của Trịnh Mai Chi
Mức sinh Việt Nam lần đầu chạm đáy lịch sử
Phát biểu tại lễ mít tinh Ngày Dân số Thế giới (11-7). Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết: “Tổng tỷ suất sinh ở Việt Nam đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử và tiếp tục có xu hướng giảm”.
Theo điều tra dân số mới nhất, năm 2024, mức sinh chỉ còn 1,91 con/phụ nữ. Đây là năm thứ 3 liên tiếp chỉ số này thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Các năm trước lần lượt là 2,01 (2022) và 1,96 (2023).
Cùng tại sự kiện. Ông Matt Jackson – Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tại Việt Nam – nhận định: nhiều quốc gia đang đối mặt “cuộc khủng hoảng dân số” do tỷ lệ sinh liên tục giảm.
Báo cáo Dân số Thế giới 2025 của UNFPA chỉ ra: dù hầu hết người dân vẫn muốn có con, nhưng 20% cho biết họ không thể sinh đủ số con mong muốn. Đáng chú ý, 40% người trên 50 tuổi thừa nhận không đạt được quy mô gia đình kỳ vọng.
(Ảnh Vietnam net)
Áp lực kinh tế, chi phí nuôi con là rào cản lớn
Khảo sát UNFPA thực hiện tại 14 quốc gia, trong đó có Việt Nam, cho thấy: nguyên nhân lớn nhất khiến người dân ngại sinh con là gánh nặng kinh tế. Chi phí nhà ở, chăm sóc trẻ em, công việc thiếu ổn định và mất cân bằng cuộc sống khiến nhiều cặp vợ chồng trì hoãn việc sinh con.
Tại Việt Nam, thực trạng này thể hiện rõ khi mức sinh giảm sâu, trong khi dân số già hóa nhanh. Năm 2024, tuổi thọ trung bình là 74,7 tuổi – cao hơn nhiều quốc gia có mức thu nhập tương đương. Tuy nhiên, số năm sống khỏe mạnh chỉ khoảng 65 tuổi. Người Việt có hơn 10 năm sống chung với bệnh tật.
Bộ Y tế cũng chỉ ra chất lượng sống ở vùng sâu, vùng xa còn nhiều hạn chế. Tình trạng mang thai tuổi vị thành niên, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vẫn diễn ra ở Tây Nguyên và miền núi phía Bắc.
Tỷ số giới tính khi sinh mất cân bằng cũng đáng lo ngại: năm 2024 là 111,4 bé trai/100 bé gái – cao hơn nhiều so với mức tự nhiên (105/100). Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến cấu trúc xã hội trong tương lai.
Bộ Y tế đề xuất nhiều chính sách khuyến khích sinh con
Trước tình hình đáng báo động, Bộ Y tế đang xây dựng Luật Dân số và Chương trình mục tiêu chăm sóc sức khỏe dân số và phát triển 2026–2035. Dự luật dự kiến trình Quốc hội vào tháng 10/2025.
Các đề xuất cụ thể gồm:
Ưu đãi tài chính: hỗ trợ tiền mặt hoặc hiện vật cho phụ nữ mang thai, sinh con.
Hỗ trợ sàng lọc: chi trả chi phí sàng lọc trước sinh và sơ sinh.
Tiếp cận nhà ở xã hội: ưu tiên gia đình có con nhỏ.
Khuyến khích sinh con gái: hỗ trợ cho gia đình sinh con một bề, có hai con gái.
Phát triển nguồn nhân lực lão khoa: cấp học bổng, miễn học phí cho sinh viên học ngành chăm sóc người cao tuổi tại các trường y công lập.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh: “Luật mới tôn trọng quyền tự quyết sinh sản của cá nhân và cặp vợ chồng, phù hợp với thông điệp Ngày Dân số Thế giới – Quyền tự quyết trong một thế giới đang thay đổi”.
Chiến lược dân số là ưu tiên phát triển quốc gia
Bộ Y tế cảnh báo: nếu không có giải pháp mạnh mẽ, Việt Nam sẽ đối mặt với lực lượng lao động suy giảm, gánh nặng an sinh xã hội gia tăng và mất cân đối cơ cấu dân số.
Chính sách dân số không còn là vấn đề riêng của ngành y tế, mà cần được đặt trong chiến lược quốc gia. Việc khuyến khích sinh con là hành động cấp thiết, nhằm bảo vệ sức sống và tính bền vững của xã hội Việt Nam trong những thập niên tới.
Theo Tin 360
