Một bước tiến mang tính đột phá vừa được ghi nhận trong hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất. Các nhà khoa học phát hiện tín hiệu rõ ràng nhất từ trước đến nay về khả năng tồn tại sự sống trên một hành tinh ngoài hệ Mặt Trời có tên K2-18b, cách Trái đất 124 năm ánh sáng.
- Tiết lộ chấn động: Lối vào thế giới ngầm trong lòng đất có thật?
- Bí ẩn: Nhục thân nghìn năm tuổi của một hòa thượng Trung Quốc lưu lạc ở ngoại quốc
- Vì sao con người không trở lại Mặt Trăng? Những giả thuyết gây tranh cãi
Kính viễn vọng James Webb ghi nhận dấu hiệu sinh học từ hành tinh K2-18b
Nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Nikku Madhusudhan từ Đại học Cambridge dẫn đầu đã công bố phát hiện mang tính bước ngoặt: trong khí quyển của hành tinh K2-18b, các nhà khoa học đã phát hiện dấu vết của hai hợp chất hóa học đặc biệt – được xem là chỉ có thể được tạo ra bởi quá trình sinh học trên Trái đất.
Hành tinh K2-18b quay quanh một ngôi sao lùn đỏ mang tên K2-18, nằm trong vùng có thể sinh sống được (habitable zone). Nó có chu kỳ quỹ đạo khoảng 33 ngày, khối lượng gấp 8 lần Trái đất và thể tích gấp khoảng 2,5 lần. Với đặc điểm này, K2-18b được phân loại là “siêu Trái đất” hoặc “mini-Neptune” (hải vương tinh thu nhỏ).
Hai hợp chất chỉ có thể sinh ra từ sự sống
Kính viễn vọng không gian James Webb đã phát hiện trong bầu khí quyển K2-18b sự hiện diện của dimethyl sulfide (DMS) và dimethyl disulfide (DMDS) – hai hợp chất được xem là dấu hiệu sinh học (“biosignatures”) quan trọng.
Trên Trái đất, các chất này chỉ được tạo ra bởi sinh vật sống, chủ yếu là từ tảo biển phù du – những sinh vật cực nhỏ sống trong đại dương. Việc phát hiện ra chúng trong khí quyển của một hành tinh xa xôi là một tín hiệu cực kỳ đáng chú ý, mở ra khả năng rằng K2-18b có thể tồn tại sự sống.
Một bước ngoặt trong hiểu biết về sự sống ngoài Trái đất
Phát biểu trong buổi họp báo, Tiến sĩ Madhusudhan – nhà vật lý thiên văn và cũng là tác giả chính của nghiên cứu – cho biết:
“Hiện tại, những gì chúng tôi phát hiện là dấu hiệu có thể liên quan đến hoạt động sinh học bên ngoài hệ Mặt Trời. Thành thật mà nói, đây là đặc điểm gần nhất với sự sống mà chúng tôi từng quan sát được.”
Nghiên cứu này đã được đăng tải trên Tạp chí Thư tín Thiên văn Vật lý (Astrophysical Journal Letters) – một trong những ấn phẩm khoa học hàng đầu trong lĩnh vực thiên văn.
K2-18b – một thế giới đại dương hay hành tinh khí?
Theo nhóm nghiên cứu, K2-18b có thể là một hành tinh với bề mặt đại dương ấm, nơi có thể tồn tại các dạng sống đơn giản. Tuy nhiên, để xác nhận chắc chắn, cần có thêm quan sát từ các kính viễn vọng khác.
Một số nhà khoa học đưa ra những cách diễn giải khác. Tiến sĩ Nicolas Wogan từ Trung tâm nghiên cứu Ames (NASA) nhận định rằng hành tinh này có thể không có bề mặt hoặc có thể được bao phủ bởi dung nham, chứ không phải nước.
Bất chấp những tranh luận, K2-18b – nằm trong chòm sao Sư Tử – vẫn là ứng viên sáng giá trong cuộc tìm kiếm các hành tinh có thể chứa sự sống. Nó nằm trong vùng “Goldilocks” – nơi nhiệt độ vừa đủ để duy trì nước ở thể lỏng, điều kiện quan trọng nhất để sự sống phát triển.
Quá trình phát hiện kéo dài nhiều năm
K2-18b đã thu hút sự chú ý của giới khoa học từ năm 2019. Hai nghiên cứu độc lập thời điểm đó, dựa trên dữ liệu từ các kính viễn vọng Kepler, Spitzer và Hubble, đã phát hiện lượng lớn hơi nước trong khí quyển hành tinh này.
Đến năm 2023, nhóm của Madhusudhan đã dùng James Webb để phát hiện thêm methane và carbon dioxide (CO₂) – những phân tử chứa carbon quan trọng, lần đầu tiên được tìm thấy trên một hành tinh nằm trong vùng có thể sinh sống.
Sang năm 2024, nhóm tiếp tục phát hiện dimethyl sulfide (DMS) và dimethyl disulfide (DMDS) – với nồng độ cao gấp hàng nghìn lần so với Trái đất. Đây là dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy hoạt động sinh học có thể đã – hoặc đang – tồn tại tại đó.
Cơ hội mới trong hành trình khám phá vũ trụ
Tiến sĩ Madhusudhan cho biết, nồng độ cao bất thường của các hợp chất sinh học trên K2-18b gợi ý khả năng nguồn gốc từ sự sống là hoàn toàn có cơ sở. Nhóm nghiên cứu đang kêu gọi cộng đồng khoa học tiếp tục theo dõi và xác minh thêm bằng các công cụ khác.
Nếu được xác nhận, đây có thể là lần đầu tiên con người phát hiện ra bằng chứng sinh học từ một hành tinh ngoài hệ Mặt Trời – một bước ngoặt lớn trong hành trình khám phá vũ trụ và tìm hiểu về vị trí của chúng ta trong thiên hà.
Theo: Mucnews/ Secretchina
