Việt Nam vừa đạt thỏa thuận thương mại sơ bộ với Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất, song nhiều ngành như thủy sản, gỗ, nhựa, xe đạp vẫn đối mặt nguy cơ mất thị phần khi Mỹ áp thuế đối ứng lên tới 20% từ tháng 8 tới.
- Giá vàng SJC duy trì ở mức cao, chuyên gia cảnh báo có thể tạm giảm dưới 3.000 USD/ounce
- Tâm trí con người mạnh hơn bạn nghĩ – Khoa học về năng lượng ý niệm
- Bitcoin phá đỉnh mọi thời đại
Các chuyên gia cảnh báo, doanh nghiệp Việt cần nhanh chóng tái cấu trúc chuỗi cung ứng, gia tăng nội địa hóa và minh bạch hóa xuất xứ nếu không muốn bị tổn thương sâu hơn. Trong làn sóng chính sách mới, giá trị cốt lõi và năng lực phát triển bền vững chính là “tấm khiên” giúp doanh nghiệp vượt qua thử thách.
Từ thỏa thuận tạm thời đến cảnh báo dài hạn
Thỏa thuận thương mại sơ bộ giữa Việt Nam và Mỹ được kỳ vọng là bước đệm tích cực giúp duy trì ổn định quan hệ thương mại song phương. Tuy nhiên, phía sau “khoảng lặng” đó là sóng ngầm của làn sóng áp thuế đối ứng mới từ Washington. Mức thuế tăng đến 20% không chỉ ảnh hưởng đến vài ngành đơn lẻ, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh chiến lược xuất khẩu của Việt Nam.
Các ngành dễ tổn thương: Không chỉ vì Mỹ áp thuế, mà vì chính mình
Những cái tên như thủy sản, gỗ, nhựa, xe đạp, thiết bị công nghiệp nhẹ không xa lạ với người tiêu dùng quốc tế. Chúng từng là “con gà đẻ trứng vàng” của xuất khẩu Việt Nam – nhờ giá thành cạnh tranh và thuế suất ưu đãi.
Tuy nhiên, chính ưu thế đó đang trở thành điểm yếu. Khi Mỹ điều chỉnh thuế, những ngành phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, thiếu minh bạch chuỗi cung ứng sẽ không còn đủ sức cạnh tranh.
Ví dụ:
- Thủy sản: Tôm, cá tra có nguy cơ bị áp dụng kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt hơn.
- Gỗ: Nếu không minh bạch được nguồn gốc, doanh nghiệp dễ bị coi là “tránh thuế” qua trung gian.
- Nhựa và xe đạp: Lệ thuộc vào linh kiện nhập từ Trung Quốc – đồng nghĩa rủi ro bị đánh thuế trung chuyển rất cao.
Dệt may, điện tử, giữ được thị phần, nhưng không bền vững: Dệt may – ngành có kim ngạch gần 19 tỷ USD sang Mỹ – tuy vẫn giữ được lợi thế so với một số nước châu Á, nhưng 60% nguyên liệu vải nhập từ Trung Quốc khiến vị thế đó mong manh. Điện tử cũng rơi vào tình cảnh tương tự: mạnh về gia công, yếu ở phần lõi công nghệ và chuỗi cung.
Chiến lược ứng phó: Không còn chỗ cho giải pháp ngắn hạn
Theo các chuyên gia, doanh nghiệp Việt cần vượt qua “tư duy ngắn hạn” vốn tồn tại lâu nay. Cắt giảm chi phí sản xuất chỉ là phần nổi. Phần chìm chính là sự thiếu chuẩn hóa chuỗi cung ứng. Thiếu chủ động về công nghệ, và phụ thuộc vào thị trường đơn lẻ như Mỹ.
Các giải pháp cần thiết lúc này bao gồm:
- Tái cấu trúc chuỗi giá trị: Gia tăng tỷ lệ nội địa hóa, minh bạch hóa xuất xứ hàng hóa.
- Đa dạng hóa thị trường: Tìm kiếm cơ hội mới tại châu Âu, Ấn Độ, Trung Đông, Nam Mỹ.
- Số hóa và minh bạch chứng từ: Sẵn sàng đối phó các yêu cầu kiểm tra hậu kiểm.
- Thay đổi tư duy xuất khẩu: Không chạy theo giá rẻ. Mà hướng đến giá trị và tiêu chuẩn quốc tế.
Thỏa thuận thương mại sơ bộ: Liều thuốc giảm đau, không phải thuốc trị bệnh
Việc đạt thỏa thuận thương mại tạm thời đã giúp xoa dịu phần nào tâm lý thị trường. Thể hiện qua đà phục hồi của chứng khoán và sự quan tâm trở lại của dòng vốn FDI. Tuy nhiên, nếu chi tiết đàm phán không được làm rõ sớm, sự lạc quan này có thể tan biến nhanh chóng.
Thuế đối ứng từ Mỹ không chỉ là chính sách đơn phương. Mà là “bài kiểm tra” thực lực và độ bền vững của chiến lược xuất khẩu Việt Nam. Doanh nghiệp nào vượt qua sẽ có cơ hội nâng tầm trong chuỗi giá trị toàn cầu. Ngược lại, ai chậm thích nghi sẽ tụt lại phía sau.
Suy ngẫm cuối bài về việc Mỹ áp thuế:
Trong bối cảnh biến động chính sách toàn cầu, đặc biệt là áp lực từ các rào cản thương mại như thuế đối ứng. Điều cốt yếu với doanh nghiệp không chỉ là phản ứng nhanh, mà còn phải quay về gốc rễ. Người xưa nói “Dĩ bất biến ứng vạn biến” – điều bất biến ở đây chính là giá trị cốt lõi: minh bạch, trách nhiệm, sáng tạo và kiên định với chất lượng.
Thay vì chạy theo đơn hàng ngắn hạn. Doanh nghiệp cần đầu tư vào năng lực nội tại. Đặc biệt là chuỗi cung ứng bền vững, hệ thống dữ liệu minh bạch và khả năng thích ứng tiêu chuẩn toàn cầu. Thị trường có thể thay đổi, chính sách có thể siết chặt. Nhưng một doanh nghiệp có “căn cơ vững” sẽ không dễ lung lay. Như cây tùng vươn thẳng giữa bão giông, phát triển bền vững không phải con đường ngắn. Nhưng là con đường duy nhất để vượt lên trong cuộc cạnh tranh dài hạn.
Tổng hợp
